Είναι με ιδιαίτερη χαρά και με αίσθημα ευθύνης που βρίσκομαι σήμερα σ’ αυτό το βήμα ώστε να παρουσιάσω τις θέσεις του Δημοκρατικού Κόμματος, και ταυτόχρονα να αφουγκραστώ τις  δικές σας θέσεις, αλλά και την αγωνία σας αναφορικά με το Δημογραφικό, ως εθνικό πρόβλημα, που πραγματικά, ως τέτοιο πρέπει να το αντιμετωπίζουμε.

Θέλω με την ευκαιρία αυτή, να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια προς τα μέλη της Παγκύπριας Οργάνωσης Πολυτέκνων για τη διοργάνωση της σημερινής ημερίδας αλλά και για το πολύπλευρο έργο που επιτελείτε στη στήριξη του θεσμού της οικογένειας και της κοινωνίας γενικότερα. Παράλληλα θέλω να χαιρετίσω και να επικροτήσω την αδελφοποίηση των οργανώσεων ΠΟΠΟ και ΟΠΟΤΤΕ Ελλάδος. Νομίζω ότι το εγχείρημα αυτό θα βοηθήσει τα μέγιστα στην προώθηση των δίκαιων αιτημάτων σας. 

Προτού υπεισέλθω στην ουσία του θέματος που μας απασχολεί σήμερα, θα ήθελα να εκφράσω και εγώ με τη σειρά μου τις ευχαριστίες μας για τη συνεισφορά σας σε αυτό τον τόπο η οποία είναι σίγουρα ανεκτίμητη. Η καθημερινή σας μάχη απέναντι στα οικονομικά προβλήματα, είναι εξίσου απαράμιλλη.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Πολύτεκνη οικογένεια  χρειάζεται επιτακτικά την έμπρακτη στήριξη μας, προσφέροντας υπηρεσίες και παροχές οι οποίες είναι αναγκαίες για τη στήριξή τους.

Δυστυχώς όμως, διαχρονικά,  στις δύσκολες στιγμές αυτού του τόπου, οι πολύτεκνες οικογένειες είναι εκείνες που δέχονται τα μεγαλύτερα πλήγματα στην κοινωνία. Είτε αυτό αφορά την εισβολή και την διάθεση ηρώων στην πατρίδα, είτε αφορά την οικονομική κρίση που πρώτες στο πετσί τους βιώνουν οι πολυμελείς οικογένειες.

Μέσα απο την καθημερινή μου πολιτική τριβή, έχω διακρίνει κάτι αξιοσημείωτο που θα ήθελα να το μοιραστώ μαζί σας. Τα παιδιά των πολύτεκνων οικογενειών, εύκολα μπορείς να τα διακρίνεις. Τα διαχέει πνεύμα ομαδικότητας, πνεύμα αλληλεγγυής αλλά και προσφοράς προς τους υπόλοιπους συνανθρώπους τους. Το γεγονός αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο, αφού έχουν να μοιράζονται τα πάντα απο μικρά και με το σταγονόμετρο σε μια μικρότερη  κοινωνία που είναι η οικογένεια.

Η πολυπλοκότητα της σύγχρονης οικογένειας  αλλά και η έλλειψη επαρκών πόρων, αποτελούν αποτρεπτικό παράγοντα για την δημιουργία της παραδοσιακής οικογένειας όπως την γνωρίζαμε μέχρι πριν μερικές δεκαετίες. Είναι εδώ που δημιουργείται και το πολύ μεγάλο πρόβλημα της υπγεννητικότητας και της ύπαρξης του μεγαλύτερου προβλήματος που ταλανίζει τον τόπο μας μετά την κατοχή, που είναι το δημογραφικό πρόβλημα.

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

Είναι με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, που από το βήμα της σημερινης διημερίδας, καλούμαστε να συζητήσουμε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα, που μαστίζει την Κυπριακή Δημοκρατία  αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη. Το δημογραφικό πρόβλημα  και η δημογραφική αλλοίωση στην Κύπρο είναι κρίσιμα θέματα, ιδιαίτερα λόγω της γήρανσης του πληθυσμού,  της  υπογεννητικότητας και της εισροής πολλών αλλοδαπών που ιδιαίτερα σήμερα λόγω των αυξημένων μεταναστευτικών ροών τείνει να καταστατεί ως ένα απο τα κύριαρχά προβλήματα της κυπριακής κοινωνίας.

Ένα επιπρόσθετο πρόβλημα το οποίο δεν πρέπει να το υποτιμούμε και δεν  αφορά τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, είναι αυτό του εποικισμού των κατεχομένων εδαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας από την κατοχική Τουρκία. Ένα πρόβλημα που δυσχεραίνει πολύ περισσότερο το ήδη το προβληματικό περιβάλλον που πρέπει να αντιμετωπίσουμε, αφού επιδεινώνει την κατάσταση και επιβίωση του αυτόχθονα πληθυσμού.

Το πρόβλημα στη βάση του είναι πολυδιάστατο και με πολύπλευρα αίτια . Οι επιπτώσεις, σε πολλές παραμέτρους της καθημερινότητας μας αφορούν την οικονομία, το εργατικό δυναμικό , το συνταξιοδοτικό , την υγεία , την εκπαίδευση και ιδιαίτερα αποτελεί θέμα εθνικής επιβίωσης για εμάς εδώ στην Κύπρο, που βιώνουμε τον εποικισμό, ως συνέπεια της κατοχής του βορείου τμήματος της πατρίδας μας.

Σύμφωνα με την Έκθεση Κουκό, του Συμβουλίου της Ευρώπης, που απεφάνθη ότι ο εποικισμός είναι φοβερό έγκλημα και συντελείται από την εισβολή του 1974 στην Κύπρο, ο εποικισμός άρχισε και συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό.

Αυτή την έκθεση την αφήσαμε ανεκμετάλλευτη και ελάχιστα αξιοποιήθηκε.

Ο παντουρκισμός δεν υπήρξε ποτέ επίσημη πολιτική του τουρκικού κράτους, αποτέλεσε όμως τη βάση της πολιτικής της Τουρκίας σε σχέση με τις γειτονικές χώρες.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του εποικισμού της Αλεξανδρέττας, που έχει πολλά κοινά σημεία με την Κύπρο, όσον αφορά τον τουρκικό επεκτατισμό εις βάρος των όμορων χωρών. Έδωσε τελικά την περιοχή αυτή στην Τουρκία αντί στη Συρία.

Προσέξτε παρακαλώ, τώρα τις έντονες ομοιότητες, με την τουρκική πολιτική στην Κύπρο. Ενώ η Τουρκία εκχώρησε επίσημα κάθε δικαιοδοσία για την Αλεξανδρέττα στη Συρία, απαίτησε την εισαγωγή «ειδικού καθεστώτος αυτοδιοίκησης» για την προστασία της τουρκικής μειονότητας που ζούσε στην περιοχή. Ταυτόχρονα εξασφάλισε μερικά περιορισμένα δικαιώματα, όπως τη διακίνηση στρατευμάτων μέσα στην περιοχή αυτή, τάχα για την ασφάλεια της τουρκικής μειονότητας, πράγμα που  κατέστησε την Τουρκία  σαν ένα από τα ενδιαφερόμενα μέρη, με αποτέλεσμα, κατόπιν δημοψηφίσματος και λόγω του προηγούμενου υβριδικού εποικισμού να πλειοψηφήσουν οι Τούρκοι αντί οι Σύριοι. Αυτό επιδιώκει δυστυχώς και στην Κύπρο.

Για ποιο λόγο, άλλωστε, συνεχίζει να μεταφέρει στα κατεχόμενα δεκάδες χιλιάδες εποίκους; Οχι μόνο για να επιτύχει τη δημογραφική νόθευση του πληθυσμού της Κύπρου σε βάρος των Ελληνοκυπρίων, αλλά και για να εξουδετερώσει τη λαϊκή βούληση των Τουρκοκυπρίων, αλλά και γιατί θέλει να επιβάλει μέσω των εποίκων, τη δική της θέληση και τους δικούς της μακροπρόθεσμους στόχους της στη λύση του Κυπριακού.

Σύμφωνα με τους διαθέσιμους δημογραφικούς δείκτες στην Κύπρο παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες μια σταδιακή αύξηση του ποσοστού των ηλικιωμένων και μια παράλληλη μείωση, με αυξητική τάση, του ποσοστού των γεννήσεων.

Από το 1995, το συνολικό ποσοστό γονιμότητας έχει πτωτική πορεία και είναι πιο χαμηλό από το 2,10 γεννήσεις, ανά γυναίκα που βρίσκεται σε αναπαραγωγική ηλικία,  ποσοστό που χρειάζεται για να εξασφαλιστεί η αναπλήρωση του πληθυσμού.

Εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Δημογραφική γήρανση τα τελευταια χρόνια, αναφέρουν ρητά ότι εάν δεν επέλθουν επιπλέον μεταβολές στο θεσμικό πλαίσιο και στις υφιστάμενες πολιτικές τότε οι δημογραφικές τάσεις αναμένεται να προκαλέσουν σημαντικές μεταβολές στις κοινωνίες μας, επηρεάζοντας την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών και δημιουργώντας νέες απαιτήσεις για τις μελλοντικές γενιές. Οι τάσεις αυτές θα έχουν σοβαρές συνέπειες για την οικονομική ανάπτυξη και θα οδηγήσουν σε έντονες πιέσεις για αύξηση των κρατικών δαπανών, όχι μόνο για τις συντάξεις και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και την μακροχρόνια φροντίδα, αλλά και για τους τομείς των υποδομών, της στέγασης και της παιδείας.

Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, την παρελθούσα δεκαετία τα στοιχεία είναι ανησυχητικά για την εισροή και παραμονή των αλλοδαπών. Ένα ποσοστό κοντά στο 20%   του πληθυσμού είναι αλλοδαποί, από ευρωπαϊκές και τρίτες χώρες.

Αντιλαμβάνεστε ότι δημιουργούνται ανησυχητικές επιπτώσεις στον γηγενή πληθυσμό αφού αξίζει να τονίσουμε ότι οφείλονται αρκετά εκατομμύρια ευρώ στο Μακάρειο Νοσοκομείο για νοσήλια και για γέννες αλλοδαπών, ενώ με βάσει συμβατικές μας υποχρεώσεις όποια αλλοδαπή γεννήσει στην Κύπρο, αποκτά το δικαίωμα παράτασης της διαμονής της, κατόπιν άδειας του εκάστοτε Υπουργού Εσωτερικών. Ταυτόχρονα, δεν μπορούμε και σίγουρα δεν επιθυμούμε να αρνηθούμε Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και μόρφωση σε κανένα.

Σημαντικό επίσης ζήτημα, το οποίο παρατηρείται τα τελευταία χρόνια  είναι η ανάπτυξη της βιομηχανίας γάμων μεταξύ αλλοδαπών από τρίτες χώρες και ευρωπαίων γυναικών στην Κύπρο, ως ευκαιριακοί γάμοι, με σκοπό να παραμείνουν στην Κύπρο. Οι γάμοι αυτοί αυξάνονταν ραγδαία. Για αυτό το επίμαχο θέμα, κατέθεσα πρόταση νόμου στην Ολομέλεια της Βουλής, η οποία και υπερψηφίστηκε, και αφορά την αυστηροποίηση των διαδικασιών ώστε να περιορισθεί, αν όχι να εξαλειφθεί το φαινόμενο των λευκών γάμων. Σε κάθε περίπτωση το ζήτημα αυτό θα το παρακολουθούμε στενά και εάν χρειασθεί νέα τροποποίηση της νομοθεσίας σίγουρα αυτώ και θα πράξουμε.

Κυρίες και κύριοι,

Μπορεί η  ανεργία να παρουσιάζει πτωτική τάση και αυτό καταγράφεται στα θετικά, εντούτοις η μέση μισθοδοτική κλίμακα ιδιαίτερα στους νέους, είναι πολύ χαμηλή. Το γεγονός αυτό συμβάλλει αρνητικά στην δημιουργία οικογένειας στις ηλικίες οι οποίες είναι αναπαραγωγικά ενεργές. Το φαινόμενο αυτό είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την υπογονομιμότητα αφου τα μεγαλύτερα ηλικιακά ζευγάρια χρειάζονται ιατρική υποστήριξη με αποτέλεσμα το κράτος να επωμίζεται  πρόσθετη δαπάνη για την ιατρική υποβοήθηση. 

Στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής, ένα υπαρκτό πρόβλημα είναι και αδυναμία αντιμετώπισης της αποψίλωσης του πληθυσμού σε ορισμένες περιοχές κυρίως στα ορεινά της Κύπρου. Εκατοντάδες χωριά έχουν ελάχιστο πληθυσμό με κίνδυνο της δημογραφικής ερήμωσης της υπαίθρου.

Η Ίδρυση του Φορέα Δημογραφικής Πολιτικής  τα τελευταία χρόνια , είναι μια σωστή πολιτικής. Είναι ένας  φορέας, που θεσπίστηκε για το θέμα που συζητούμε.

Ο Εθνικός Φορέας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής, πρέπει να λειτουργήσει ουσιαστικά , να μελετήσει και να προωθήσει αποφάσεις . Πιο συγκεκριμένα, είναι επιτακτική ανάγκη  η σωστή καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης και ο καθορισμός μιας συνεκτικής και ολοκληρωμένης στρατηγικής για την δημογραφική ανάπτυξη και τις πολιτικές της οικογένειας.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι όλες οι τελευταίες μελέτες των αρμοδίων κυβερνητικών τμημάτων αλλά και οι έρευνες των πανεπιστημίων έχουν καταδείξει την ανάγκη για σχεδιασμό μέτρων παροχής υπηρεσιών προς τις μητέρες και κινήτρων για την αύξηση των γεννήσεων, τα οποία να κατευθύνονται προς τη συμφιλίωση της επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής.

Με βάση τις μελέτες, ο κυριότερος στόχος των μέτρων θα πρέπει να είναι η διαμόρφωση ενός ελκυστικού περιβάλλοντος για τα νεαρά ζευγάρια, που γίνονται γονείς έτσι ώστε να μπορούν να σχεδιάσουν και να πραγματοποιήσουν το μέγεθος της οικογένειας που επιθυμούν χωρίς να κινδυνεύει ούτε η επαγγελματική τους ανέλιξη, αλλά ούτε και η άσκηση των γονεϊκών και κοινωνικών τους ρόλων.

Ειδικότερα, διαφαίνεται η ανάγκη στόχευσης πολιτικών προς την ενίσχυση του πρώτου και δεύτερου παιδιού, την προστασία των παιδιών, την ενίσχυση των πολύτεκνων και μονογονεϊκών οικογενειών, τη στήριξη των οικογενειών που διατρέχουν κίνδυνο φτώχιας και τη δημιουργία ευνοϊκότερων συνθηκών συμφιλίωσης της εργασιακής και οικογενειακής ζωής. Κατά την γνώμη μου όμως, ο στόχος πρέπει να είναι και η ενίσχυση σημαντικά των ζευγαριών που αποφασίζουν και φέρνουν στο κόσμο το 3^ο παιδί τους.

Ως Δημοκρατικό Κόμμα, έχουμε υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις στην αρμόδια υποεπιτροπή η οποία έχει συσταθεί στην Βουλή των Αντιπροσώπων και οι οποίες στοχεύουν άμεσα στην απάμβλυνση του προβλήματος. Ενδεικτικά αναφέρω :

• Την Κρατική Επιδότηση όλων των εξετάσεων και Θεραπειών για τα ζευγάρια που δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν.
• Τη δημιουργία Μητρώου Γονιμότητας ώστε να είναι χρήσιμη για τις μελλοντικές έρευνες και κλινικές έρευνες.
• Τον εξορθολογισμό του υφιστάμενου μοντέλου Κοινωνικής Ασφάλισης ώστε ένα ποσοστό παρακράτησης, να αποδίδεται στοχευμένα στις νεαρές μητέρες. Είναι σημαντικό τα νεαρά ζευγάρια να αισθάνονται την αληθινή στήριξη του κράτους ειδικότερα σε περιόδους παρατεταμένης οικονομικής κρίσης.
• Παράλληλα εισηγούμαστε την προώθηση ευέλικτων πεδίων εργασίας με έμφαση στην τεχνολογική προσαρμογή στις νεαρές μητέρες. Επιδοματική πολιτική για εργασία από το σπίτι. Ταυτόχρονη διαφώτιση και κίνητρα σε εταιρείες για να στηρίξουν το θεσμό αυτό.
• Φορολογικά και Οικονομικά κίνητρα στις μονογονεικές οικογένειες (όπως το Ιρλανδικό Μοντέλο).
• Ίδρυση περισσότερων βρεφονηπιακών σταθμών, που θα λειτουργούν με ωράριο που θα εξυπηρετεί τις εργαζόμενες μητέρες.
• Προγράμματα διαφώτισης στα νεαρά ζευγάρια για συνύπαρξη Οικογένειας και Καριέρας.
• Φορολογικές εκπτώσεις σε εταιρείες που διοργανώνουν διάφορες εκδηλώσεις με θεματικές που αφορούν τις εργοδοτούμενες μητέρες με συμμετοχή των παιδιών τους.
• Θετικές δράσεις προώθησης των Νεαρών μητέρων μέσω διαφήμισης προιόντων και άλλων. Το υφιστάμενο πρότυπο μοντέλο, κατευθύνει τις νεαρές γυναίκες σε στερεότυπα που δημιουργούν αρνητική εικόνα στην δημιουργία οικογένειας.
• Κρατικά Προγράμματα διαπαιδαγώγησης των νεαρών μητέρων για την ορθολογιστική φροντίδα των παιδιών τους.

Αξίζει να αναφέρουμε, ότι σε χώρες όπως είναι η Σουηδία, οι γυναίκες μπορούν να πάρουν άδεια ανατροφής τέκνου επί 36 μήνες με αποδοχές, στη Γαλλία οι τρίτεκνες γυναίκες τυγχάνουν σημαντικής υποστήριξης, ενώ στη Γερμανία υπάρχουν σημαντικά επιδόματα από το πρώτο κιόλας παιδί, το ύψος των οποίων ανεβαίνει μάλιστα με κάθε γέννα.

Ως κατακλείδα θα πω το εξής: Το ποσοστό αναπλήρωσης του πληθυσμού πριν το 1995 ήταν περίπου ικανοποιητικό. Μετά το 1995 έπεσε κάτω από τις 2 γέννες ανά γυναίκα. Επομένως στατιστικά ο Ε/Κ  πληθυσμός μας γηράσκει με όλους τους κινδύνους. Υπάρχει σοβαρό ποσοστό αναπλήρωσης του πληθυσμού από τις γεννήσεις από  αλλοδαπούς. Αυτό όμως δεν ικανοποιεί κανέναν.

Κλείνοντας, τα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζει η κυπριακή πολύτεκνη οικογένεια με τις σύγχρονες προκλήσεις και ανάγκες θα μπορούσε σε πολλές περιπτώσεις να χαρακτηρισθεί ως καθημερινός Γολγοθάς. Σε καμία περίπτωση  όμως, δεν θα βρεθεί καμιά μάνα που να έχει μετανιώσει  για την επιλογή της να φέρει στον κόσμο το θαύμα της ζωής.