Παρευρίσκομαι στο σημερινό μνημόσυνο με πλήρη συναίσθηση της ηθικής υποχρέωσης και του εθνικού χρέους να αποδώσω την πρέπουσα τιμή προς τον μεγάλο γιο της Κύπρου, τον Στραυραετό του Μαχαιρά, τον Γρηγόρη Αυξεντίου.

Τον περήφανο Λυσιώτη, που οι λέξεις πατρίδα, ελευθερία, θυσία, δεν ήταν έννοιες αφηρημένες, δεν ήταν θεωρητικές. Ήταν ουσία. Επιλογές ζωής. Ήταν όρκος και καθήκον.

Ο Γρηγόρης Αυξεντίου μέσα στα 28 μόλις χρόνια της επίγειας ζωής του, ένιωσε όλα τα οράματα, όλους τους πόθους και όλο το μεγαλείο του Ελληνισμού, τα συνέλαβε ως κανόνα ζωής και τον δρόμο προς την αθανασία τον διένυσε απνευστί.

Ο γιος του Πιερή Αυξεντίου και της Αντωνούς, έβγαλε την πρώτη του ανθρώπινη κραυγή στις 22 Φεβρουαρίου 1929 στη Λύση και άφησε την τελευταία του πνοή στις 3 Μαρτίου του 1957, στα βουνά του Μαχαιρά.

Ο Γρηγόρης Αυξεντίου γεννήθηκε στρατιώτης.  Τον συγκινούσε η αγωνιστική δράση και τον ηλέκτριζε το πάθος της ελευθερίας της πατρίδας του, γι’ αυτό και με την αποφοίτηση του από το Γυμνάσιο Αμμοχώστου μετέβη στην Ελλάδα στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων.  Μπήκε στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών και υπηρέτησε στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα ως ανθυπολοχαγός πεζικού και μετά επέστρεψε στην Κύπρο.

Στις 20 Ιανουαρίου 1955 έγινε η πρώτη συνάντηση του Αυξεντίου με τον Διγενή, αρχηγό της ΕΟΚΑ και μπήκε στον αγώνα κατά των Άγγλων.

Πολύ γρήγορα διακρίθηκε για τις ηγετικές του ικανότητες και του δόθηκε η θέση του υπαρχηγού της ΕΟΚΑ.

Κατά τη διάρκεια της σύντομης, αλλά και τόσο πυκνής και ριψοκίνδυνης αντιστασιακής του δράσης έλαβε τα ψευδώνυμα «Ζήδρος», «Ρήγας», «Αίαντας», «Άρης», «Μάστρος» και «Ζώτος».

Για την αγωνιστική δράση του Γρηγόρη Αυξεντίου, έχουν γραφτεί τόμοι βιβλίων. Ήταν ριψοκίνδυνος και παράτολμος, αποφασιστικός και ατρόμητος. Περήφανος πολεμιστής και ταπεινός άνθρωπος. Μετουσίωνε τα όσα πίστευε, σε πράξη και θυσία. Και απέδειξε με τον αγέρωχο θάνατο του τη θαυμαστή συνέπεια που τον διέκρινε.

Η περιφρόνηση του θανάτου για χάρη της λευτεριάς, έρχεται στιγμή που θαμπώνει.

… παραδώσου, του είπαν οι Άγγλοι.

… ΟΧΙ!

Με ψυχραιμία, με πειθώ, έβγαλε τους συντρόφους του από την σπηλιά και στρώθηκε να συνεχίσει μόνος του τη μάχη.

Ένας αυτός!

Και γύρω ο στρατός του Χάρτινγκ.

Βροχή η φωτιά.

Κατακλυσμός οι σφαίρες.

Και αυτός, μόνος μέσα στο κρησφύγετο, με το όπλο στο χέρι,  πολεμιστής ημίθεος της λευτεριάς, ώσπου, ύστερα από πολλές προσπάθειες, ντροπιασμένος ο στρατός του Χάρτινγκ, έριξε δυναμίτη και βενζίνη … από μακριά και ανατίναξε το κρησφύγετο μαζί με τον Γρηγόρη. 

Τώρα πια, όταν η ιστορία μιλά για το κρησφύγετο του Αυξεντίου, είναι εκπληκτικό πόσο ο χώρος γίνεται ευρύς. Δεν έχεις το αίσθημα πως πρόκειται για δύο τετραγωνικά μέτρα, αλλά για την υπερηφάνεια του ανθρώπου.

Οι φλόγες που έκαψαν ζωντανό τον Αυξεντίου δεν πρόκειται να σβήσουν ποτέ.

Θα φέγγουν, θα ζεσταίνουν και θα φωτίζουν για πάντα κάθε ελληνική καρδιά που θα περνά τις δύσκολες ώρες της εθνικής δοκιμασίας.

Ο Γρηγόρης Αυξεντίου έγινε παραμύθι, αίμα και στάχτη, έγινε μοιρολόι και θρήνος, άγγελος τροπαιοφόρος, που ενοικεί ήδη στο πάνθεον των αθανάτων.

Η εικόνα της άμωμης και ηρωικής μορφής του είναι πια αναρτημένη στο εθνικό εικονοστάσιο του Κυπριακού Ελληνισμού και κοσμεί τις επικές σελίδες της Ελληνικής Ιστορίας.

Φίλες και φίλοι,

Ο αγώνας του Γρηγόρη Αυξεντίου για ελευθερία συνεχίζεται.

Και ο αγώνας μας σήμερα είναι αγώνας ελευθερίας και επιβίωσης του Κυπριακού Ελληνισμού.

Είναι αγώνας που θέλει πίστη, αποφασιστικότητα, συνέπεια, σύνεση, αλλά και όραμα.

Είναι αγώνας για λύση δίκαιη, όχι για κλείσιμο του Κυπριακού.

Αγωνιζόμαστε για την πραγματική επανένωση του λαού και του τόπου και όχι για μια εύθραυστη συγκόλληση των διαιρεμένων δια της βίας μερών της μικρής μας πατρίδας.

Ο αγώνας μας προσβλέπει, πρέπει να προσβλέπει, σ’ ένα σίγουρο μέλλον και όχι σ’ ένα αβέβαιο αύριο.

Μπορεί οι συνθήκες νάναι δύσκολες και αντίξοες. Όμως, καμιά δυσκολία και καμιά αντιξοότητα, καμιά πίεση και κανένας εκβιασμός δεν θα μας εξαναγκάσει ποτέ να περιέλθουμε σε κατάσταση μοιρολατρίας και ηττοπάθειας.

Θα παραμείνουμε όρθιοι στις επάλξεις, αγωνιζόμενοι για την επανένωση του νησιού μας και διεκδικούντες τα αναφαίρετα δίκαια και δικαιώματα μας.

Το χρωστούμε στον Γρηγόρη Αυξεντίου.

Η θυσία του δίνει στη δική μας γενιά τη δύναμη να συνεχίσει τον αγώνα για την Κύπρο μας.

Το αίμα του Σταυραετού του Μαχαιρά, ας κυκλοφορεί μέσα στον καθένα μας ως ιστορική φωνή, η οποία διδάσκει και χρεώνει εμάς τους εν ζωή παρόντες.

Φίλες και φίλοι,

Υποκλινόμαστε σήμερα στην αγέραστη μνήμη του Γρηγόρη Αυξεντίου.

Υποκλινόμαστε μπροστά στο μεγαλείο της ψυχής του.

Υποκλινόμαστε με ευλάβεια στο αξιοπρεπές και βροντερό «όχι» του.

Αυτό το «όχι», που κατά τον ποιητή «εξήντα χρόνια οι χαράδρες του Μαχαιρά το αντιλαλούν, εξήντα χρόνια η ηχώ δεν δέχεται να μεταφέρει τίποτ’ άλλο, εξήντα χρόνια δεν καταδέχεται να μεταφέρει τίποτ’ άλλο».